Nerwica lękowa – przyczyny, objawy i leczenie nerwicy lękowej

Nerwica jest w dzisiejszych czasach już chorobą cywilizacyjną. Szacuje się, że choruje na nią już kilka milionów Polaków, z czego najwięcej ma tak zwaną nerwicę lękową. Czym jest nerwica lękowa, jakie są jej przyczyny, objawy oraz jak się zdiagnozować, leczyć i radzić sobie z chorobą?

Czym jest nerwica lękowa?

Nerwica lękowa to schorzenie, które może pojawić się u każdego człowieka, bez względu na wiek i moment życia w jakim się znajduje. Inaczej określana mianem zespołu lęku uogólnionego, potrafi skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Podstawą tej choroby jest odczuwanie przez dotkniętą nią osobę silnego lęku. Lęk to normalna, naturalna reakcja organizmu, ale gdy jest tak silny, że utrudnia funkcjonowanie i długo się utrzymuje, staje się problemem, którego pod żadnym pozorem nie wolno zbagatelizować. Nieleczona nerwica może bowiem doprowadzić do bardzo dużych problemów w życiu osobistym czy zawodowym, które z kolei mogą spowodować nawet depresję.

Nerwica lękowa – przyczyny

Podstawową przyczyną nerwicy jest przede wszystkim ciągłe narażenie na stres. Zapadaniu na tę chorobę sprzyja prowadzony przez ludzi tryb życia – bardzo szybki i nastawiony na konsumpcję. Wśród przyczyn nerwicy upatruje się między innymi choroby o podłożu endokrynologicznym, związane z zaburzeniem wydzielania hormonu stresu, kortyzolu oraz serotoniny, a także nawet choroby tarczycy. Oprócz tego wymieniany jest cały szereg różnych przyczyn nerwicy, w tym na przykład:

• predyspozycje genetyczne
  

  ---

• zła opieka rodzicielska w dzieciństwie (zarówno opieka niedostateczna, jak i nadopiekuńczość)
  

  ---

• zaburzenie poczucia bezpieczeństwa
  

  ---

• brak możliwości zaspokajania potrzeb emocjonalnych
  

  ---

• zdarzenia z dzieciństwa, konflikty, środowisko wychowania itp.
  

  ---

• przewlekły stres związany z pracą i codziennymi sprawami, zdarzeniami
  

  ---

• bezsenność, niedobór snu
  

  ---

• stres związany z poważnymi chorobami
  

  ---

• trudne i przykre wydarzenia, traumy
  

  ---

• typ osobowości – lękliwa, anankastyczna (perfekcjonizm) i histrioniczna (nadmierna emocjonalność)
  

  ---

• skłonność do popadania w nałogi
  

  ---

Nerwica lękowa – objawy

Objawy nerwicy lękowej tworzą tak zwane błędne koło. Ich pojawianie się jest przyczyną kolejnych lęków, które znów wywołują te same objawy. Podstawowym objawem nerwicy lękowej jest oczywiście sam lęk, ale objawów tej choroby jest bardzo wiele i są mocno zróżnicowane. Sam lęk może przybierać różne postaci. Może to być na przykład lęk uogólniony, odczuwany cały czas bez konkretnego powodu, fobia, czyli silny lęk przed konkretnymi sytuacjami czy zjawiskami (między innymi arachnofobia, klaustrofobia czy agorafobia), a także ataki paniki czy też natręctwa w postaci nawracających myśli lub obsesji zmuszających do robienia nietypowych rzeczy. Inne objawy nerwicy zaś dzielą się na dwa rodzaje, a mianowicie objawy psychiczne oraz somatyczne.

Objawy psychiczne nerwicy lękowej

Do psychicznych objawów tego schorzenia zaliczyć można przede wszystkim pesymizm, apatię, niechęć do życia, przygnębienie, płaczliwość, rozdrażnienie, huśtawkę nastrojów, brak motywacji i pewności siebie, izolowanie się od świata i ludzi, a także problemy związane z odczuwaniem przyjemności oraz ze snem. Osoby z nerwicą często cierpią na bezsenność lub problemy z zaśnięciem. Łatwo można zauważyć, że objawy psychiczne nerwicy są bardzo podobne do objawów zdecydowanie poważniejszej choroby, jaką jest depresja. Z tego powodu niestety obie choroby są bardzo często mylone.

Nerwica lękowa – objawy somatyczne

Oprócz objawów w psychice, nerwicy towarzyszą także objawy somatyczne, czyli inaczej fizyczne. Z tego powodu zdiagnozowanie nerwicy wcale nie jest łatwe i wymaga szeregu badań wykluczających inne choroby, które mają podobne objawy. Do objawów somatycznych nerwicy lękowej należą:

• bóle głowy
  

  ---

• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (mdłości, bóle brzucha, a nawet wymioty czy biegunka)
  

  ---

• bóle stawów, mięśni, kręgosłupa
  

  ---

• wysokie tętno spoczynkowe, kołatanie serca i bóle w klatce piersiowej włącznie z dusznościami
  

  ---

• ucisk w gardle (tak zwany globus histericus)
  

  ---

• ataki zimna lub gorąca, dreszcze, drżenie rąk
  

  ---

• zgrzytanie zębami
  

  ---

• sztywność mięśni
  

  ---

• zaburzenia hipochondryczne (wmawianie sobie, że jest się poważnie chorym przez występujące objawy nerwicy i złe samopoczucie oraz lęk przed chorobami)
  

  ---

• w najpoważniejszych przypadkach napady padaczkowe i zaburzenia funkcjonowania narządów wewnętrznych
  

  ---

Kobiety mogą także zostać dotknięte bardzo poważnym zaburzeniem polegającym na przekonaniu, że jest się w ciąży, czyli tak zwaną ciążą urojoną.

Nerwica lękowa – diagnoza

Nerwica lękowa jest poważnym schorzeniem, które wymaga diagnozy u specjalisty oraz odpowiedniego leczenia. Niestety ze względu na mnogość objawów fizycznych jest bardzo trudna do zdiagnozowania. Najczęściej chorzy wędrują od lekarza do lekarza i wykluczają inne choroby mające podobne objawy, a dopiero później, wręcz na samym końcu trafiają do psychiatry. Ten już na podstawie samego wywiadu z pacjentem jest w stanie stwierdzić chorobę. Samodzielna diagnoza nie jest najlepszym pomysłem, jednak w internecie można znaleźć testy, wśród których jest między innymi pozwalający na ocenę poziomu lęku test Liebowitza. Jeśli więc ktoś podejrzewa, że za jego złym samopoczuciem może stać nerwica lękowa, test taki może pomóc przekonać się, że podejrzenia nie są bezpodstawne i skłonić do umówienia się na wizytę u specjalisty.

Nerwica lękowa – jak leczyć

Z objawami nerwicy lękowej można próbować radzić sobie samodzielnie. Jednak takie samodzielne działania mogą okazać się nieskuteczne, bo do wyleczenia choroby, zwłaszcza w zaawansowanym stadium, to stanowczo za mało. Najlepiej więc zdiagnozować się u specjalisty i podjąć specjalistyczne leczenie.

Leczenie specjalistyczne nerwicy lękowej

Podstawową metodą leczenie nerwicy lękowej jest psychoterapia. Dzięki niej chory poznaje sposoby radzenia sobie z objawami nerwicy. Psychoterapia polega na dotarciu do przyczyn problemów, a następnie ich zrozumieniu i wypracowaniu metod radzenia sobie z nimi. Bardzo ważne w psychoterapii jest także ustabilizowanie nastroju. Najczęściej stosowana jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, a także psychodynamiczna. W przypadku bardzo silnego przebiegu choroby konieczne może okazać się leczenie farmakologiczne. Leki jednak działają tylko doraźnie, tłumiąc objawy, ale nie lecząc pacjenta całkowicie. Najczęściej stosowane są leki przeciwdepresyjne oraz przeciwlękowe, zazwyczaj z rodzaju benzodiazepin. Niestety minusem leków oprócz działania jedynie doraźnego, jest także to, że mogą uzależniać. Może się więc okazać, że po pewnym czasie terapii pacjent nie będzie w stanie funkcjonować bez leków. Lepszym pomysłem od leków są preparaty ziołowe o podobnym działaniu, ale nie uzależniające. Leczenie nerwicy lękowej powinno być stale monitorowane przez specjalistę, za pomocą specjalnych narzędzi, takich jak na przykład Skala Lęku Hamiltona.

Nerwica lękowa – jak sobie radzić samemu

Jak wiadomo, podstawową przyczyną nerwicy lękowej jest stres. Samodzielne radzenie sobie z chorobą polega więc przede wszystkim na znajdowaniu i wykorzystywaniu różnych technik radzenia sobie ze stresem, a także technik relaksacyjnych. Można też próbować zmienić sposób myślenia i uświadomić sobie, że myśli nie są faktami, a to właśnie myśli wywołują wszelkie lęki. Dobrym pomysłem jest również skupianie się podczas ataku lęku na tym, co akurat dzieje się dookoła (na przykład na liczeniu samochodów, wagonów pociągu, drzew, itp.). Można także korzystać samodzielnie z ziołowych herbatek. Znakomitymi ziołami o uspokajających właściwościach są na przykład kozłek lekarski, zwany inaczej walerianą oraz melisa lekarska. W razie problemów z zasypianiem pomóc mogą uspokajające tabletki nasenne, ale należy pamiętać o tym, że uzależniają i po pewnym czasie regularnego stosowania organizm może nabyć przekonania, że bez nich nigdy nie uda się zasnąć.

Należy jednak pamiętać, że samodzielne sposoby radzenia sobie z nerwicą są tylko półśrodkami. Jedynie diagnoza i leczenie u specjalisty może doprowadzić do trwałego wyleczenia nerwicy lękowej. Trzeba pamiętać także o tym, że nawet specjalista nie wyleczy  nerwicy tak szybko, jak leczy się chociażby grypę czy anginę. Leczenie nerwicy lękowej zazwyczaj jest długotrwałe, a czas trwania zależy przede wszystkim od nasilenia choroby. Pacjenci z lżejszymi przypadkami są w stanie wyleczyć się w ciągu kilku miesięcy, natomiast w poważniejszych przypadkach leczenie nerwicy może trwać nawet kilka lat.