Fizjologia układu nerwowego – podstawowe informacje
Funkcjonowanie układu nerwowego jest złożonym mechanizmem kontrolującym czynności poszczególnych narządów. Jego prawidłowe działanie również jest zależne od zdrowia i prawidłowej pracy organów wewnętrznych. Dzięki poprawnie przebiegającym impulsom nerwowym, a także właściwym reakcjom na nie, możliwa jest m.in. ochrona organizmu przed zagrożeniami zewnętrznymi.
Impulsy nerwowe i potencjał błonowy
Impuls nerwowy to proces elektrochemiczny zachodzący na powierzchni komórki nerwowej, którego istotą jest przepływ jonów przez błonę komórkową w obrębie najdłuższej wypustki neuronu. Zmiany w rozmieszczeniu jonów w obrębie aksonu warunkują przepływ impulsu. Przewodnictwo nerwowe polega na przekazywaniu “sygnałów” elektrycznych w całym układzie nerwowym.
Potencjał błonowy komórki nerwowej to różnica potencjałów elektrycznych pomiędzy wnętrzem komórki i jej powierzchnią, co jest zależne od wędrówki jonów sodu
i potasu przez błonę komórkową.
Dzięki błonowej pompie sodowo-potasowej odbywa się transport jonów sodu na zewnątrz komórki, a potasu do środka, co określa się potencjałem spoczynkowym błony komórkowej, który w neuronie jest równy – 70 [mV]. Aby impuls nerwowy został wygenerowany i przekazany dalej, konieczna jest depolaryzacja neuronu, czyli zmniejszenie jego ujemnego potencjału czynnościowego poprzez przedostanie się jonów sodu do jego wnętrza. Następuje wtedy odwrócenie ładunków elektrycznych po obu stronach błony komórkowej neuronu – ładunek staje się ujemny na zewnątrz, a dodatni wewnątrz komórki.
Depolaryzacja błony komórkowej neuronu zostaje wywołana przez odpowiednio silny bodziec pochodzący z receptorów. Zmiana potencjału czynnościowego przemieszcza się wzdłuż aksonu i impuls nerwowy przekazywany jest dalej. Osłonki mielinowe na aksonach przyspieszają przepływ impulsów.
Łuk odruchowy
Jest to droga jaką musi przemierzyć impuls nerwowy od receptora do efektora, czyli odruch wywołany przez dany bodziec. Receptor to ta część układu nerwowego, która przekształca bodźce (pobudzenia) na impulsy nerwowe. Efektorem nazywamy narząd, który wykonuje swoją czynność lub ją zmienia po zadziałaniu bodźca; może być nim mięsień, gruczoł i każdy inny narząd. Łuk odruchowy składa się z:
- receptora,
- dośrodkowej drogi doprowadzającej neuronu czuciowego, czyli drogi nerwowej jaką przebiega bodziec od receptora do ośrodka,
- ośrodka nerwowego (np. kora mózgu, móżdżek lub rdzeń kręgowy),
- odśrodkowej drogi wyprowadzającej neuronu ruchowego – droga przewodzenia odpowiedzi układu nerwowego na bodziec;
- efektora.
Odruchy, czyli reakcje układu nerwowego na dane bodźce, dzielimy na warunkowe
i bezwarunkowe. Warunkowe są zależne od naszej woli i są efektem procesu uczenia się w ciągu życia. Bezwarunkowe są wrodzone, mimowolne i stanowią mechanizmy obronne, np. ssanie, kaszel, mrużenie oczu.
Synapsa i neuroprzekaźniki
Wędrówka impulsu nerwowego z jednej komórki nerwowej do drugiej jest możliwa dzięki specjalnym połączeniom, które nazywamy synapsami. Tworzy je: kolbka synaptyczna aksonu komórki nerwowej, szczelina oraz dendryty kolejnego neuronu. Po depolaryzacji kolbki, z pęcherzyków synaptycznych zlokalizowanych w kolbce uwalniane są neuroprzekaźniki, które przechodzą przez szczelinę do błony postsynaptycznej do drugiego neuronu, gdzie łączą się z odpowiednimi receptorami. Skutkiem tego zjawiska jest otwarcie kanałów jonowych w następnym neuronie, jego depolaryzacja i dalszy przepływ impulsu elektrycznego.
Neuroprzekaźniki mogą działać pobudzająco lub hamująco na komórki nerwowe. Zatem połączenia między nimi również będą miały podobny charakter. Neuroprzekaźnikami pobudzającymi, czyli przekazującymi impuls nerwowy, są:
- acetylocholina,
- kwas glutaminowy,
- adrenalina,
- noradrenalina,
- dopamina,
Właściwości hamujące, czyli takie które zmniejszają pobudliwość komórek nerwowych i wyciszają je po przekazaniu impulsu, posiadają: kwas γ-aminomasłowy (GABA) i glicyna.
Może to Ci się spodoba
Leukocyty w moczu – Co to, jakie badania i jak leczyć?
Leukocyty potocznie zwane białymi krwinkami pełnią bardzo ważną funkcję w układzie odpornościowym, ponieważ chronią przed drobnoustrojami. W sytuacji, gdy w ciele znajduje się ich zbyt mała liczba, pojawiają się różne
Skąd Polacy czerpią wiedzę na temat zdrowia, medycyny i farmacji?
Na wspólnym koncie widnieją już dwa ogólnopolskie badania, które przerodziły się w dwie kampanie społeczne, promujące zdrowie i profilaktykę prozdrowotną, podniesienie świadomości społecznej w zakresie opieki farmaceutycznej, czy wsparcie autorytetu
Nerwy i stres przeciwnikiem szczęścia
Codzienność człowieka od kilkunastu lat nabiera coraz większego tempa. Czasem to los determinuje nasze życie do tego, aby było takie szybkie, czasem sami sobie wybieramy taką drogę, nie zmienia to
Popełniamy je notorycznie. Błędy, przez które cierpią nasze oczy
Codziennie nasz wzrok ma przed sobą wiele wyzwań. Obecny, intensywny styl życia nie pomaga oczom, dlatego tak ważne jest, żebyśmy potrafili o nie zadbać. Wielogodzinny kontakt z ekranami, a co za
Glukoza pod kontrolą!
Cukrzyca stała się całkiem niedawno jedną z chorób cywilizacyjnych. Spożywamy zbyt dużo cukru, przetworzonej żywności, nie mamy czas na ruch, a dodatkowo praca siedząca nie pomaga. Jeżeli chcemy jej uniknąć
Kołdra obciążeniowa, sensoryczna – co to jest i jak stosować?
Kołdra obciążeniowa bardzo często nazywana kołdrą sensoryczną to w ostatnim czasie niezwykle popularny produkt, który jest polecany przez specjalistów. Uznawana jest za produkt terapeutyczny, który pomimo nazwy może być stosowany
Ostroga piętowa – co to jest, jak wygląda? Przyczyny i leczenie
Zaczyna się od bólu, który na samym początku występuje jedynie wtedy, gdy podnosimy coś ciężkiego. Jednak z czasem pojawia się coraz częściej, staje się coraz bardziej dotkliwy, trwa coraz dłużej.
Domowe sposoby na gardło – które z nich są najczęściej stosowane?
Bolące gardło to przypadłość, która dopada nas szczególnie w okresie jesienno-zimowym i wiosennym, kiedy nasz organizm jest szczególnie narażony na osłabienie. Ból gardła może być wywołany różnymi czynnikami. Wywoływany jest
Gronkowiec złocisty – co to? Objawy i leczenie Gronkowca złocistego
Szacuje się, że w dzisiejszych czasach aż 10-50% ludzkości jest, było lub będzie nosicielami gronkowca złocistego. Warto wiec wiedzieć więcej o profilaktyce przeciwko zakażeniu i możliwych jednostkach chorobowych, które może
Biodrukowanie 3D będzie można przeprowadzić wewnątrz ludzkiego ciała. Umożliwi to mała, elastyczna drukarka
Australijscy naukowcy zaprezentowali prototypowe urządzenie, które może drukować żywe komórki w technologii 3D wewnątrz organizmu, bezpośrednio na narządach wewnętrznych. Potencjalnie będzie ono mogło posłużyć za uniwersalne endoskopowe narzędzie chirurgiczne, ograniczając ryzyko
Limfocyty – co to? Jaka norma i przyczyny podwyższonych limfocytów
Limfocyty to nic innego jak krwinki białe, które odgrywają kluczową rolę w systemie odpornościowym. Co więcej, zarówno ich obniżony, jak i podwyższony poziom wymaga diagnostyki, ponieważ może świadczyć o procesach
Przyszłość marihuany w Polsce
Kwestia marihuany to bardzo popularny temat zarówno społeczny, jak i polityczny. Porusza się ją często przy rozmaitych okazjach. Spór toczy się przede wszystkim pomiędzy zwolennikami oraz przeciwnikami legalizacji tej substancji
Jak wychować psa bez stresu?
Bez względu na to, jakiej rasy jest nasz pies musimy mieć świadomość tego, że kluczowe będzie dla niego wszystko to, czego zostanie nauczony w najwcześniejszej fazie swojego rozwoju. To właśnie
Jakość snu, a terapia w ADHD
Sen jest nam niezbędny do regeneracji naszego organizmu i jego prawidłowego funkcjonowania. Bez odpowiedniej dawki odpoczynku bardzo szybko doczekamy się zdrowotnych konsekwencji, chociażby w postaci obniżonej odporności czy problemów ze
Problem niemożliwy do przewidzenia – o zatruciach słów kilka
Wymarzone, wyczekane, omówione nieskończenie wiele wakacje zawsze jawią się nam jako czas pozbawiony trosk, zmartwień i kłopotów. Wizualizujemy siebie na plaży w pełnym słońcu, dzieciaki bawiące się nieopodal i wszechogarniającą
3 komentarze
Julianna
03 grudnia, 12:24Jolka
18 grudnia, 14:25Olek
27 grudnia, 21:08