Fizjologia układu nerwowego – podstawowe informacje
Funkcjonowanie układu nerwowego jest złożonym mechanizmem kontrolującym czynności poszczególnych narządów. Jego prawidłowe działanie również jest zależne od zdrowia i prawidłowej pracy organów wewnętrznych. Dzięki poprawnie przebiegającym impulsom nerwowym, a także właściwym reakcjom na nie, możliwa jest m.in. ochrona organizmu przed zagrożeniami zewnętrznymi.
Impulsy nerwowe i potencjał błonowy
Impuls nerwowy to proces elektrochemiczny zachodzący na powierzchni komórki nerwowej, którego istotą jest przepływ jonów przez błonę komórkową w obrębie najdłuższej wypustki neuronu. Zmiany w rozmieszczeniu jonów w obrębie aksonu warunkują przepływ impulsu. Przewodnictwo nerwowe polega na przekazywaniu “sygnałów” elektrycznych w całym układzie nerwowym.
Potencjał błonowy komórki nerwowej to różnica potencjałów elektrycznych pomiędzy wnętrzem komórki i jej powierzchnią, co jest zależne od wędrówki jonów sodu
i potasu przez błonę komórkową.
Dzięki błonowej pompie sodowo-potasowej odbywa się transport jonów sodu na zewnątrz komórki, a potasu do środka, co określa się potencjałem spoczynkowym błony komórkowej, który w neuronie jest równy – 70 [mV]. Aby impuls nerwowy został wygenerowany i przekazany dalej, konieczna jest depolaryzacja neuronu, czyli zmniejszenie jego ujemnego potencjału czynnościowego poprzez przedostanie się jonów sodu do jego wnętrza. Następuje wtedy odwrócenie ładunków elektrycznych po obu stronach błony komórkowej neuronu – ładunek staje się ujemny na zewnątrz, a dodatni wewnątrz komórki.
Depolaryzacja błony komórkowej neuronu zostaje wywołana przez odpowiednio silny bodziec pochodzący z receptorów. Zmiana potencjału czynnościowego przemieszcza się wzdłuż aksonu i impuls nerwowy przekazywany jest dalej. Osłonki mielinowe na aksonach przyspieszają przepływ impulsów.
Łuk odruchowy
Jest to droga jaką musi przemierzyć impuls nerwowy od receptora do efektora, czyli odruch wywołany przez dany bodziec. Receptor to ta część układu nerwowego, która przekształca bodźce (pobudzenia) na impulsy nerwowe. Efektorem nazywamy narząd, który wykonuje swoją czynność lub ją zmienia po zadziałaniu bodźca; może być nim mięsień, gruczoł i każdy inny narząd. Łuk odruchowy składa się z:
- receptora,
- dośrodkowej drogi doprowadzającej neuronu czuciowego, czyli drogi nerwowej jaką przebiega bodziec od receptora do ośrodka,
- ośrodka nerwowego (np. kora mózgu, móżdżek lub rdzeń kręgowy),
- odśrodkowej drogi wyprowadzającej neuronu ruchowego – droga przewodzenia odpowiedzi układu nerwowego na bodziec;
- efektora.
Odruchy, czyli reakcje układu nerwowego na dane bodźce, dzielimy na warunkowe
i bezwarunkowe. Warunkowe są zależne od naszej woli i są efektem procesu uczenia się w ciągu życia. Bezwarunkowe są wrodzone, mimowolne i stanowią mechanizmy obronne, np. ssanie, kaszel, mrużenie oczu.
Synapsa i neuroprzekaźniki
Wędrówka impulsu nerwowego z jednej komórki nerwowej do drugiej jest możliwa dzięki specjalnym połączeniom, które nazywamy synapsami. Tworzy je: kolbka synaptyczna aksonu komórki nerwowej, szczelina oraz dendryty kolejnego neuronu. Po depolaryzacji kolbki, z pęcherzyków synaptycznych zlokalizowanych w kolbce uwalniane są neuroprzekaźniki, które przechodzą przez szczelinę do błony postsynaptycznej do drugiego neuronu, gdzie łączą się z odpowiednimi receptorami. Skutkiem tego zjawiska jest otwarcie kanałów jonowych w następnym neuronie, jego depolaryzacja i dalszy przepływ impulsu elektrycznego.
Neuroprzekaźniki mogą działać pobudzająco lub hamująco na komórki nerwowe. Zatem połączenia między nimi również będą miały podobny charakter. Neuroprzekaźnikami pobudzającymi, czyli przekazującymi impuls nerwowy, są:
- acetylocholina,
- kwas glutaminowy,
- adrenalina,
- noradrenalina,
- dopamina,
Właściwości hamujące, czyli takie które zmniejszają pobudliwość komórek nerwowych i wyciszają je po przekazaniu impulsu, posiadają: kwas γ-aminomasłowy (GABA) i glicyna.
Może to Ci się spodoba
Galaktozemia – zaburzenie metabolizowania cukru mlecznego
Galaktozemia jest wrodzonym zaburzeniem metabolicznym, które polega na braku zdolności organizmu do przetwarzania cukru mlecznego, czyli galaktozy. Choroba występuje rzadko, a jej objawy są widoczne już we wczesnym okresie życia,
Rodzaje ciśnieniomierzy – jakie są i jaki wybrać?
Regularny pomiar ciśnienia tętniczego jest wskazany nie tylko osobom z zaburzeniami krążeniowymi. Każdy z nas powinien w pewnych odstępach czasu monitorować jego wysokość. Urządzeniem, które zapewnia taki pomiar, jest ciśnieniomierz.
Jak wychować psa bez stresu?
Bez względu na to, jakiej rasy jest nasz pies musimy mieć świadomość tego, że kluczowe będzie dla niego wszystko to, czego zostanie nauczony w najwcześniejszej fazie swojego rozwoju. To właśnie
Co robią cylindry w okularach?
Nie ma znaczenia, czy nosisz okulary od lat, nawet dziesięcioleci, czy dopiero niedawno zacząłeś je nosić. Wiele osób noszących okulary, niezależnie od jakiego czasu, zazwyczaj zastanawia to, czym tak dokładnie
Jak wygrać z lenistwem i pokochać aktywność fizyczną?
Chęć zmiany swojego wyglądu oraz wejście na ścieżkę zdrowego trybu życia to zawsze decyzja godna pochwały. Wprowadzenie diety jest nie lada wyzwaniem, ale w niektórych przypadkach to jednak aktywność fizyczna
O witaminach piękności dla zdrowia
Zdrowa dieta powinna zawierać jak najwięcej witamin. Odpowiednie odżywianie jest ważne nie tylko w ramach utrzymania prawidłowej wagi ciała i zachowania optymalnego zdrowia, ale też w kwestii posiadania doskonale prezentującej
Wzmożone ciśnienie wewnątrzczaszkowe
Ciśnieniem wewnątrzczaszkowym (ang. intracranial pressure, ICP) określamy ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym mózgu. W mózgowiu znajdują się cztery komory mózgu, w których powstaje i krąży płyn mózgowo-rdzeniowy (ang. cerebrospinal
Z padaczką da się żyć
W przypadku wielu chorób, ich akceptacja jest podstawą do tego, aby nauczyć się z nimi żyć na co dzień. Oczywistym jest, że wszystko zależy od typu choroby itp., ale dążenie
Czym jest obniżona wrażliwość na bodźce sensoryczne?
Mówiąc o obniżonej wrażliwości na bodźce sensoryczne, warto wiedzieć, czym dokładnie jest integracja sensoryczna. Jest to zdolność do odczuwania, rozumienia i składania w całość informacji dostarczanych przez zmysły do mózgu
Czym jest kaszel i jak powstaje?
Kaszel sam w sobie nie jest jednostką chorobową, jednak bywa objawem wielu chorób. Z czego bierze się kaszel i dlaczego czasem tak trudno go wyleczyć? Czym różnią się od siebie
Korekcja wzroku
Wybieranie samodzielnie korekcji wzroku bez konsultacji z wykwalifikowanym lekarzem to poważny błąd. Wiele osób uważa, że samodzielnie wiedzą co będzie dla nich najlepsze na podstawie tego co przeczytają w internecie.
Leukocyty w moczu – Co to, jakie badania i jak leczyć?
Leukocyty potocznie zwane białymi krwinkami pełnią bardzo ważną funkcję w układzie odpornościowym, ponieważ chronią przed drobnoustrojami. W sytuacji, gdy w ciele znajduje się ich zbyt mała liczba, pojawiają się różne
Kaszel mokry a suchy – najważniejsze różnice
Kaszel może być objawem infekcji, jak również chronicznych chorób układu oddechowego. W skutecznej terapii kaszlu bardzo ważne jest rozpoznanie jego rodzaju. Jak rozróżnić kaszel suchy i mokry? Co powoduje oba
Kołdra obciążeniowa, sensoryczna – co to jest i jak stosować?
Kołdra obciążeniowa bardzo często nazywana kołdrą sensoryczną to w ostatnim czasie niezwykle popularny produkt, który jest polecany przez specjalistów. Uznawana jest za produkt terapeutyczny, który pomimo nazwy może być stosowany
Mniej i bardziej znane zaburzenia snu
Większość z nas, myśląc o zaburzeniach snu, w pierwszej kolejności wskazuje na lunatykowanie i zgrzytanie zębami. To jednak nie jedyne kłopoty, które mogą się nam przytrafić podczas nocnego wypoczynku. Lunatykowanie
3 komentarze
Julianna
03 grudnia, 12:24Jolka
18 grudnia, 14:25Olek
27 grudnia, 21:08