Mukopolisacharydozy – Co to jest i jak leczyć?

Mukopolisacharydozy – Co to jest i jak leczyć?

Mukopolisacharydozy (ang. Mucopolysaccharidoses, MPS) to grupa dziedzicznych zaburzeń metabolizmu mukopolisacharydów (długołańcuchowych cząsteczek cukrowych należących do grupy glikozaminoglikanów – GAG), spowodowanych mutacjami różnych genów. Zwykle są przekazywane w sposób autosomalny recesywny. U osób chorych, organizm nie jest w stanie prawidłowo rozbijać mukopolisacharydów, czego skutkiem jest gromadzenie się ich w poszczególnych narządach, co doprowadza do wystąpienia objawów chorobowych.

Mukopolisacharydozy są chorobami rzadkimi. Opisano osiem różnych postaci choroby, a każda z nich ma jeszcze podtypy. MPS może nie być widoczna przy urodzeniu, a dziecko przez pewien okres będzie się rozwijać się podobnie jak jego rówieśnicy. W pewnym momencie dochodzi jednak do pogorszenia się funkcjonowania umysłowego i/lub fizycznego. Progresja choroby z czasem zaczyna również zmieniać wygląd dziecka podkreślając charakterystyczne dysmorfie. Pojawiają się zaburzenia ze strony narządów wewnętrznych i w rozwoju intelektualnym. Choroby te są niewyleczalne, ale podejmowane są różne terapie mające na celu spowolnić postępowanie choroby, a także wdrażane są metody objawowe.

Epidemiologia

Częstość występowania wszystkich postaci mukopolisacharydozy oszacowano na 1 : 25 000 urodzeń. Jednakże trzeba mieć na uwadze, że łagodniejsze postaci MPS często pozostają nierozpoznane, są niedostatecznie zdiagnozowane lub błędnie diagnozowane, co w efekcie utrudnia określenie ich prawdziwej częstości w populacji ogólnej.

Przyczyny i mechanizm mukopolisacharydoz

Mukopolisacharydozy są spowodowane mutacjami genetycznymi (w zależności od postaci lub typu). Najczęściej są dziedziczone w sposób autosomalny recesywny. MPS typu II jest przekazywana w sposób sprzężony z chromosomem X, a MPS typu IIIB zarówno w sposób autosomalny recesywny, jak i dominujący.

Geny zaangażowane w etiologię mukopolisacharydoz zawierają instrukcje dla prawidłowego wytwarzania enzymów rozkładających mukopolisacharydy w lizosomach (lizosom to organellum komórkowe, w którym zachodzi trawienie wewnątrzkomórkowe). Skutkiem mutacji jest wytwarzanie zbyt małej ilości lub nieprawidłowo działających enzymów, co doprowadza do zaburzenia procesów rozpadu mukopolisacharydów/glikozaminoglikanów. Produkty rozpadu mukopolisacharydów akumulują się w lizosomach, co doprowadza do uszkodzenia komórek narządów.

Objawy, typy i rozpoznawanie MPS

Przez pierwsze lata życia mukopolisacharydozy mogą nie być widoczne, a dziecko będzie rozwijało się niemal prawidłowo. Wczesne objawy, które mogą wskazywać na mukopolisacharydozę to: przepukliny pępkowe i pachwinowe, a także występowanie polipów błon śluzowych oraz osłabienie słuchu.

Wspólnymi dla wszystkich mukopolisacharydoz są następujące cechy: zmętnienie rogówki, powiększenie wątroby i śledziony (hepatosplenomegalia), pogrubiałe rysy twarzy (tzw. twarz maszkarowata, groteskowa), przykurcze stawowe, zaburzenia mowy i problemy ze słuchem, choroby serca. Cechy dysmorficzne, zmętnienie rogówki, usztywnienie stawów oraz osłabienie słuchu uwydatniają się wraz z wiekiem. W wielu typach występuje też niepełnosprawność intelektualna (nie dotyczy typów: IV i VI).

Typy mukopolisacharydoz:

I H – zespół Hurler

I S – zespół Scheiego

I S-H – zespół Hurler-Scheie’go

II A – zespół Huntera (postać ciężka)

II B – zespół Huntera (postać łagodna)

III A – zespół Sanfilippo typu A

III B – zespół Sanfilippo typu B

III C – zespół Sanfilippo typu C

III D – zespół Sanfilippo typu D

IV A – zespół Morquio typu A

IV B – zespół Morquio typu B

VI – zespół Maroteaux-Lamy’ego

VII – zespół Sly’a

IX – zespół Natowicza

Do rozpoznania mukopolisacharydozy niezbędne jest stwierdzenie objawów klinicznych oraz badanie mukopolisacharydów w moczu. U osób chorych obserwuje się zwiększone wydalanie mukopolisacharydów/glikozaminoglikanów z moczem. W niektórych przypadkach możliwe jest badanie aktywności enzymów w osoczu lub leukocytach. Potwierdzeniem diagnozy jest wynik badania genetycznego. Możliwe jest przeprowadzenie diagnostyki prenatalnej, jeśli znana jest mutacja powodująca chorobę w danej rodzinie.

Możliwości leczenia

Na chwilę obecną nie jest znane leczenie przyczynowe dla mukopolisacharydoz. Dziecko powinno zostać objęte opieką wielospecjalistycznego zespołu lekarzy i terapeutów (pediatra, specjalista od chorób metabolicznych, neurolog, kardiolog, okulista, neurolog, ortopeda, psycholog, logopeda, fizjoterapeuta, terapeuta zajęciowy itd.). Postępowanie medyczne polega na łagodzeniu objawów i wzmacnianiu samodzielności pacjentów (np. operacje przepuklin, korekcje wad szkieletowych, leczenie antyarytmiczne, wsparcie układu oddechowego i inne według potrzeb).

Dostępne są terapie enzymatyczne dla poszczególnych typów mukopolisacharydoz:

  • galsulfaza (Naglazyme) dla zespołu Maroteaux-Lamy’ego,
  • laronidaza (Aldurazyme) dla zespołu Hurler, zespołu Scheie’go oraz zespołu Hurler-Scheie’go,
  • idursulfaza (Elaprase) dla MPS III,
  • elosufaza alfa (Vimizin) dla MPS IVA.

W niektórych przypadkach (np. MPS II) rozważany jest przeszczep szpiku kostnego. Nie spełnił jednak oczekiwań, gdyż aktywność enzymatyczna ulegała wyraźnemu osłabieniu. Przeszczep może złagodzić objawy, ale nie wpłynie na ich całkowite wyeliminowanie. Przeszczep szpiku okazał się zupełnie nieskuteczny w MPS III i IV.

Warto wspomnieć, że trwają także badania nad terapią z wykorzystaniem genisteiny dla pacjentów z zespołem Sanfilippo. Genisteina jest izoflawonem pochodzącym z nasion roślin bobowatych jak np. soja. Według polskich naukowców związek ten, stosowany w określonej dawce może zmniejszać akumulowanie się glikozaminoglikanów w organizmie.

Przeżycie u pacjentów z mukopolisacharydozami zależy od typu choroby, rozmiaru mutacji i  nasilenia wad towarzyszących. Z uwagi na zajęcie procesem chorobowym wielu narządów, układu oddechowego i serca, długość życia jest skrócona. W przypadku zespołu zespołu Hurler, dzieci zwykle dożywają 10. roku życia. U osób z zespołem Scheie’go obserwuje się normalną długość życia, a w postaci pośredniej Hurler-Scheie’go przeżycie do wczesnej dorosłości. W zespole Sanfilippo długość życia jest bardzo zróżnicowana, ale większość pacjentów dożywa wieku młodzieńczego lub 20-30 lat. Osoby z cięższą postacią zespołu Morquio dożywają również około 20-30 roku życia, ale w postaciach lżejszych obserwowane jest dłuższe przeżycie. Większość dzieci z zespołem Sly’a żyje do wieku nastoletniego lub wczesnej dorosłości. U pacjentów z zespołem Huntera obserwuje się 10-20 letnie przeżycie, a w przypadku zespołu Maroteaux-Lamy’ego pacjenci rzadko dożywają 20. roku życia.

Poprzedni Galaktozemia – zaburzenie metabolizowania cukru mlecznego
Następny Wyjście z alkoholizmu. Psychoterapia czy leczenie farmakologiczne?

Może to Ci się spodoba

Zdrowie 1 Komentarz

Komórki macierzyste pobrane z własnego tłuszczu – czy wiesz, że mogą być one lekiem na ból i urazy?

Ludzki organizm kryje w sobie niemalże nieograniczone możliwości, które medycyna nieustannie stara się odkryć i jak najlepiej wykorzystać. Tym bardziej cieszy, kiedy tak innowacyjne metody terapii, jak chociażby kuracja komórkami

Zdrowie 0 Komentarz

Dlaczego w ogóle komary gryzą, a bąbel swędzi?

Według WHO komary są jednymi z najbardziej śmiercionośnych zwierząt na świecie. Rocznie zabijają około 750 tys. ludzi. Nie stanowią one takiego zagrożenia w Polsce, ale nie zostają też całkiem obojętne.

Choroby od A do Z 2 komentarze

Czym są parasomnie?

Zaburzenia snu u dzieci podzielić można na trzy główne typy – parasomnie, dyssomnie oraz zaburzenia medyczno – psychiatryczne. W poniższym tekście skupimy się na pierwszym z nich. Główne objawy parasomni

Zdrowie 0 Komentarz

Co warto wiedzieć przed pierwszą wizytą u fizjoterapeuty?

Pierwsza wizyta u fizjoterapeuty to ważny krok na drodze do poprawy zdrowia i samopoczucia. Aby w pełni wykorzystać tę wizytę, warto dobrze się do niej przygotować. Zrozumienie, czego można oczekiwać,

Zdrowie 3 komentarze

Fizjologia układu nerwowego – podstawowe informacje

Funkcjonowanie układu nerwowego jest złożonym mechanizmem kontrolującym czynności poszczególnych narządów. Jego prawidłowe działanie również jest zależne od zdrowia i prawidłowej pracy organów wewnętrznych. Dzięki poprawnie przebiegającym impulsom nerwowym, a także

Choroby od A do Z 4 komentarze

Glikogenozy – choroby spichrzeniowe glikogenu

Glikogen to polisacharyd zbudowany z wielu cząsteczek glukozy. Jest to forma zmagazynowania glukozy w wątrobie i mięśniach człowieka. Glukoza jest źródłem energii dla całego organizmu i jest dostarczana z pożywieniem.

Zdrowie 3 komentarze

Kołdra obciążeniowa w łagodzeniu objawów Zespołu Downa

Zespół Downa jest co prawda chorobą nieuleczalną, ale istnieją sposoby łagodzenia towarzyszących jej dolegliwości. Zespół Downa przejawia się przede wszystkim niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim i średnim, upośledzeniem odporności i

Ciąża i Dziecko 8 komentarzy

Choroba Taya-Sachsa (postać niemowlęca)

Choroba Taya-Sachsa to bardzo rzadko występująca w populacji ogólnej choroba spichrzeniowa. W jej przebiegu dochodzi do nieprawidłowego gromadzenia się gangliozydu GM2 komórkach mózgowych, co doprowadza do zaburzeń rozwojowych i neurologicznych.

Zdrowie 2 komentarze

Lekomania – przyczyny, objawy, skutki

Mianem lekomanii nazywane jest nadużywanie leków. Wśród różnych rodzajów uzależnień, lekomania występuje wyjątkowo często. Uzależnienie to polega na zbyt częstym przyjmowaniu leków. Bardzo często są to też leki przyjmowane w

Zdrowie 3 komentarze

Jakie wady wzroku korygują soczewki kontaktowe? Jakie wybrać?

Soczewki kontaktowe korygują krótko i dalekowzroczność oraz starczowzroczność a takżę astygmatyzm. Soczewki systematycznej wymiany dostępne są w formie jednodniowej, 2-tygodniowej i miesięcznej w mocach pod plus 6 do minus 12.

Zdrowie 5 komentarzy

Leczy i upiększa – niesamowite właściwości miodu!

Bursztynowy kolor miodu zawsze kojarzy się z latem, słodkością, zapachem rozbrzęczanej owadami łąki. Pajda chleba z masłem i miodem na śniadanie u babci na wakacjach, dwie łyżeczki dodane do cytrynowej

Mefedron – co to jest i jak działa? Poznaj skutki uboczne

Mefedron w 2009 roku zaliczany był do jednego z najpopularniejszych narkotyków, które można było nabyć na terenie Wielkiej Brytanii. Pomimo tego, że w niedługim czasie pojawił się również na terenie

Homeopatia – Co to jest i jak działa?

Homeopatia bardzo często mylona jest z ziołolecznictwem, jednak prawdą jest, że stosuje się wszelkiego rodzaju substancjami, które mają naturalne pochodzenie. Nie zawsze jednak są to zioła, ponieważ bardzo często są

Choroby od A do Z 2 komentarze

Zespół Tourette’a – na czym polega i jak wygląda leczenie?

Nerwowe powtarzanie tej samej czynności, niekontrolowane tiki, wulgarne przekleństwa rzucane w przestrzeń lub do konkretnej osoby. Podskakiwanie, powtarzalne grymasy, dotykanie innych osób. To jedne z najczęstszych objawów zespołu Tourette’a. Pojawiają

Choroby od A do Z 1 Komentarz

Wyjście z alkoholizmu. Psychoterapia czy leczenie farmakologiczne?

Psychoterapia, czyli terapia mówiona, to sposób na pomoc ludziom z różnymi chorobami psychicznymi i trudnościami emocjonalnymi. Psychoterapia może pomóc wyeliminować lub kontrolować niepokojące objawy, dzięki czemu osoba może lepiej funkcjonować

2 komentarze

  1. Ewelina
    22 czerwca, 12:21 Odpowiedz
    Kolejna choroba, którą dziecko dziedziczy i nie ma sposobu leczenia. To przykre, bo z tego co czytam, dziecko traci na rozwoju intelektualnym, a co za tym idzie, nie poradzi sobie w dorosłym życiu.
  2. Kaśka80
    22 czerwca, 13:22 Odpowiedz
    Okresy przeżycia są bardzo niskie, widzę, że w większości dzieci żyją do 10 lat. Nie ma się co dziwić skoro choroba zajmuje po kolei wszystkie narządy. Mam tylko nadzieję, że pojawi się możliwie szybko sensowny sposób leczenia, a nie jedynie spowalnianie choroby.

Zostaw odpowiedź