Fizjologia układu nerwowego – podstawowe informacje

Fizjologia układu nerwowego – podstawowe informacje

Funkcjonowanie układu nerwowego jest złożonym mechanizmem kontrolującym czynności poszczególnych narządów. Jego prawidłowe działanie również jest zależne od zdrowia i prawidłowej pracy organów wewnętrznych. Dzięki poprawnie przebiegającym impulsom nerwowym, a także właściwym reakcjom na nie, możliwa jest m.in. ochrona organizmu przed zagrożeniami zewnętrznymi.

Impulsy nerwowe i potencjał błonowy

Impuls nerwowy to proces elektrochemiczny zachodzący na powierzchni komórki nerwowej, którego istotą jest przepływ jonów przez błonę komórkową w obrębie najdłuższej wypustki neuronu. Zmiany w rozmieszczeniu jonów w obrębie aksonu warunkują przepływ impulsu. Przewodnictwo nerwowe polega na przekazywaniu “sygnałów” elektrycznych w całym układzie nerwowym.

Potencjał błonowy komórki nerwowej to różnica potencjałów elektrycznych pomiędzy wnętrzem komórki i jej powierzchnią, co jest zależne od wędrówki jonów sodu
i potasu przez błonę komórkową.

Dzięki błonowej pompie sodowo-potasowej odbywa się transport jonów sodu na zewnątrz komórki, a potasu do środka, co określa się potencjałem spoczynkowym błony komórkowej, który w neuronie jest równy – 70 [mV]. Aby impuls nerwowy został wygenerowany i przekazany dalej, konieczna jest depolaryzacja neuronu, czyli zmniejszenie jego ujemnego potencjału czynnościowego poprzez przedostanie się jonów sodu do jego wnętrza. Następuje wtedy odwrócenie ładunków elektrycznych po obu stronach błony komórkowej neuronu – ładunek staje się ujemny na zewnątrz, a dodatni wewnątrz komórki.

Depolaryzacja błony komórkowej neuronu zostaje wywołana przez odpowiednio silny bodziec pochodzący z receptorów. Zmiana potencjału czynnościowego przemieszcza się wzdłuż aksonu i impuls nerwowy przekazywany jest dalej. Osłonki mielinowe na aksonach przyspieszają przepływ impulsów.

Łuk odruchowy

Jest to droga jaką musi przemierzyć impuls nerwowy od receptora do efektora, czyli odruch wywołany przez dany bodziec. Receptor to ta część układu nerwowego, która przekształca bodźce (pobudzenia) na impulsy nerwowe. Efektorem nazywamy narząd, który wykonuje swoją czynność lub ją zmienia po zadziałaniu bodźca; może być nim mięsień, gruczoł i każdy inny narząd. Łuk odruchowy składa się z:

  1. receptora,
  2. dośrodkowej drogi doprowadzającej neuronu czuciowego, czyli drogi nerwowej jaką przebiega bodziec od receptora do ośrodka,
  • ośrodka nerwowego (np. kora mózgu, móżdżek lub rdzeń kręgowy),
  1. odśrodkowej drogi wyprowadzającej neuronu ruchowego – droga przewodzenia odpowiedzi układu nerwowego na bodziec;
  2. efektora.

 

Odruchy, czyli reakcje układu nerwowego na dane bodźce, dzielimy na warunkowe
i bezwarunkowe. Warunkowe są zależne od naszej woli i są efektem procesu uczenia się w ciągu życia. Bezwarunkowe są wrodzone, mimowolne i stanowią mechanizmy obronne, np. ssanie, kaszel, mrużenie oczu. 

Synapsa i neuroprzekaźniki

Wędrówka impulsu nerwowego z jednej komórki nerwowej do drugiej jest możliwa dzięki specjalnym połączeniom, które nazywamy synapsami. Tworzy je: kolbka synaptyczna aksonu komórki nerwowej, szczelina oraz dendryty kolejnego neuronu. Po depolaryzacji kolbki, z pęcherzyków synaptycznych zlokalizowanych w kolbce uwalniane są neuroprzekaźniki, które przechodzą przez szczelinę do błony postsynaptycznej do drugiego neuronu, gdzie łączą się z odpowiednimi receptorami. Skutkiem tego zjawiska jest otwarcie kanałów jonowych w następnym neuronie, jego depolaryzacja i dalszy przepływ impulsu elektrycznego.

Neuroprzekaźniki mogą działać pobudzająco lub hamująco na komórki nerwowe. Zatem połączenia między nimi również będą miały podobny charakter. Neuroprzekaźnikami pobudzającymi, czyli przekazującymi impuls nerwowy, są:

  • acetylocholina,
  • kwas glutaminowy,
  • adrenalina,
  • noradrenalina,
  • dopamina,

Właściwości hamujące, czyli takie które zmniejszają pobudliwość komórek nerwowych i wyciszają je po przekazaniu impulsu, posiadają: kwas γ-aminomasłowy (GABA) i glicyna.

Poprzedni Kołdry obciążeniowe w terapii mózgowego porażenia dziecięcego
Następny Fizyczne i psychiczne oznaki stresu

Może to Ci się spodoba

Zdrowie 1 Komentarz

Z padaczką da się żyć

W przypadku wielu chorób, ich akceptacja jest podstawą do tego, aby nauczyć się z nimi żyć na co dzień. Oczywistym jest, że wszystko zależy od typu choroby itp., ale dążenie

Zdrowie 1 Komentarz

Szkarlatyna – co to, jak wygląda? Objawy, kiedy i jak długo zaraża?

Zaliczana jest do chorób zakaźnych, natomiast wywołują ją niektóre szczepy paciorkowców (produkujące toksynę bakteryjną). Natomiast same paciorkowce potrafią wywołać między innymi anginę. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową, ale bardzo często

Zdrowie 3 komentarze

Jak zminimalizować ryzyko wystąpienia ataków padaczkowych?

Zaburzenia działania mózgu, których efektem jest utrata świadomości oraz drganie ciała nazywamy epilepsją. Mimo tego, że niebezpieczeństwo pojawienia się ataku potrafi bardzo mocno wpłynąć na codzienne życie chorych to przy

Zdrowie 2 komentarze

Czym jest nadwrażliwość na bodźce sensoryczne?

Zaburzenia sensoryczne u dzieci, jak i dorosłych to nic innego jak nieprawidłowe interpretowanie informacji sensorycznych. Problemy z integracją dotyczyć mogą zmysłów: słuchu, wzroku, węchu, ruchu, równowagi, jak również dotyku przedsionkowego

Zdrowie 0 Komentarz

Pierwsze kroki po skręceniu kostki: Plan działania

Skręcenie kostki to jeden z najczęstszych urazów, zarówno wśród sportowców, jak i w populacji ogólnej. Charakteryzuje się bólem, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości stawu, co może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie

Zdrowie 0 Komentarz

Nawet 80 proc. osób cierpiących na bezdech senny pozostaje niezdiagnozowanych. Brak leczenia może prowadzić do poważnych chorób serca

W polskim systemie refundacji od stycznia br. zaszły ważne zmiany dotyczące terapii CPAP w obturacyjnym bezdechu sennym (OBS). Jedną z nich jest to, że pacjenci uzyskali możliwość częstszego, bo co pół roku,

Zdrowie 0 Komentarz

Co robią cylindry w okularach?

Nie ma znaczenia, czy nosisz okulary od lat, nawet dziesięcioleci, czy dopiero niedawno zacząłeś je nosić. Wiele osób noszących okulary, niezależnie od jakiego czasu, zazwyczaj zastanawia to, czym tak dokładnie

Zdrowie 2 komentarze

Lekomania – przyczyny, objawy, skutki

Mianem lekomanii nazywane jest nadużywanie leków. Wśród różnych rodzajów uzależnień, lekomania występuje wyjątkowo często. Uzależnienie to polega na zbyt częstym przyjmowaniu leków. Bardzo często są to też leki przyjmowane w

Zdrowie 0 Komentarz

Rodzaje ciśnieniomierzy – jakie są i jaki wybrać?

Regularny pomiar ciśnienia tętniczego jest wskazany nie tylko osobom z zaburzeniami krążeniowymi. Każdy z nas powinien w pewnych odstępach czasu monitorować jego wysokość. Urządzeniem, które zapewnia taki pomiar, jest ciśnieniomierz.

Zdrowie 3 komentarze

Jakość snu, a terapia w ADHD

Sen jest nam niezbędny do regeneracji naszego organizmu i jego prawidłowego funkcjonowania. Bez  odpowiedniej dawki odpoczynku bardzo szybko doczekamy się zdrowotnych konsekwencji, chociażby w postaci obniżonej odporności czy problemów ze

Zdrowie 1 Komentarz

Leczenie autyzmu

Jako że każda dziecko jest inne i ma odmienne potrzeby, nie istnieje jedna, skuteczna metoda leczenia autyzmu. Kluczowe jest tutaj, by rozpocząć je jak najwcześniej, uwzględniając zarówno fizyczny, jak i

Zdrowie 1 Komentarz

Przyszłość marihuany w Polsce

Kwestia marihuany to bardzo popularny temat zarówno społeczny, jak i polityczny.  Porusza się ją często przy rozmaitych okazjach. Spór toczy się przede wszystkim pomiędzy zwolennikami oraz przeciwnikami legalizacji tej substancji

Zdrowie 0 Komentarz

Sztuczna inteligencja i innowacyjne technologie coraz bardziej zmieniają medycynę

W ostatnich latach nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania rozwiązaniami medycznymi opartymi na sztucznej inteligencji, telemedycynie i innowacyjnych technologiach. Specjalistyczne urządzenia połączone z aplikacjami są wykorzystywane m.in. do walki z nowotworami, niepłodnością, zaburzeniami oddychania czy

Zdrowie 0 Komentarz

Dla kogo wanna z drzwiami będzie dobrym rozwiązaniem?

Wanna z drzwiami to specjalny rodzaj wanny, zaprojektowany z myślą o osobach starszych, niepełnosprawnych lub każdym, kto ma trudności z poruszaniem się. Dzięki drzwiom wbudowanym w bok wanny, użytkownicy mogą

Choroby od A do Z 13 komentarzy

Leukocyty w moczu – Co to, jakie badania i jak leczyć?

Leukocyty potocznie zwane białymi krwinkami pełnią bardzo ważną funkcję w układzie odpornościowym, ponieważ chronią przed drobnoustrojami. W sytuacji, gdy w ciele znajduje się ich zbyt mała liczba, pojawiają się różne

3 komentarze

  1. Julianna
    03 grudnia, 12:24 Odpowiedz
    Studiuję medycynę i fascynują mnie takie artykuły, a zwłaszcza z tak ogromną dawką wiedzy. Każdy powinien wiedzieć z czego jest zbudowany :)
    • Jolka
      18 grudnia, 14:25 Odpowiedz
      a ja przeciwnie nigdy nie ogarnialam tego wszystkiego, dla mnie to totalna abstrakcja
  2. Olek
    27 grudnia, 21:08 Odpowiedz
    dobrze ze gdzies mozna zaczerpnac takiej podstawowej wiedzy, artykuly wydaja sie byc poparte wiedza a nie wymyslami

Zostaw odpowiedź