Mukopolisacharydozy – Co to jest i jak leczyć?
Mukopolisacharydozy (ang. Mucopolysaccharidoses, MPS) to grupa dziedzicznych zaburzeń metabolizmu mukopolisacharydów (długołańcuchowych cząsteczek cukrowych należących do grupy glikozaminoglikanów – GAG), spowodowanych mutacjami różnych genów. Zwykle są przekazywane w sposób autosomalny recesywny. U osób chorych, organizm nie jest w stanie prawidłowo rozbijać mukopolisacharydów, czego skutkiem jest gromadzenie się ich w poszczególnych narządach, co doprowadza do wystąpienia objawów chorobowych.
Mukopolisacharydozy są chorobami rzadkimi. Opisano osiem różnych postaci choroby, a każda z nich ma jeszcze podtypy. MPS może nie być widoczna przy urodzeniu, a dziecko przez pewien okres będzie się rozwijać się podobnie jak jego rówieśnicy. W pewnym momencie dochodzi jednak do pogorszenia się funkcjonowania umysłowego i/lub fizycznego. Progresja choroby z czasem zaczyna również zmieniać wygląd dziecka podkreślając charakterystyczne dysmorfie. Pojawiają się zaburzenia ze strony narządów wewnętrznych i w rozwoju intelektualnym. Choroby te są niewyleczalne, ale podejmowane są różne terapie mające na celu spowolnić postępowanie choroby, a także wdrażane są metody objawowe.
Epidemiologia
Częstość występowania wszystkich postaci mukopolisacharydozy oszacowano na 1 : 25 000 urodzeń. Jednakże trzeba mieć na uwadze, że łagodniejsze postaci MPS często pozostają nierozpoznane, są niedostatecznie zdiagnozowane lub błędnie diagnozowane, co w efekcie utrudnia określenie ich prawdziwej częstości w populacji ogólnej.
Przyczyny i mechanizm mukopolisacharydoz
Mukopolisacharydozy są spowodowane mutacjami genetycznymi (w zależności od postaci lub typu). Najczęściej są dziedziczone w sposób autosomalny recesywny. MPS typu II jest przekazywana w sposób sprzężony z chromosomem X, a MPS typu IIIB zarówno w sposób autosomalny recesywny, jak i dominujący.
Geny zaangażowane w etiologię mukopolisacharydoz zawierają instrukcje dla prawidłowego wytwarzania enzymów rozkładających mukopolisacharydy w lizosomach (lizosom to organellum komórkowe, w którym zachodzi trawienie wewnątrzkomórkowe). Skutkiem mutacji jest wytwarzanie zbyt małej ilości lub nieprawidłowo działających enzymów, co doprowadza do zaburzenia procesów rozpadu mukopolisacharydów/glikozaminoglikanów. Produkty rozpadu mukopolisacharydów akumulują się w lizosomach, co doprowadza do uszkodzenia komórek narządów.
Objawy, typy i rozpoznawanie MPS
Przez pierwsze lata życia mukopolisacharydozy mogą nie być widoczne, a dziecko będzie rozwijało się niemal prawidłowo. Wczesne objawy, które mogą wskazywać na mukopolisacharydozę to: przepukliny pępkowe i pachwinowe, a także występowanie polipów błon śluzowych oraz osłabienie słuchu.
Wspólnymi dla wszystkich mukopolisacharydoz są następujące cechy: zmętnienie rogówki, powiększenie wątroby i śledziony (hepatosplenomegalia), pogrubiałe rysy twarzy (tzw. twarz maszkarowata, groteskowa), przykurcze stawowe, zaburzenia mowy i problemy ze słuchem, choroby serca. Cechy dysmorficzne, zmętnienie rogówki, usztywnienie stawów oraz osłabienie słuchu uwydatniają się wraz z wiekiem. W wielu typach występuje też niepełnosprawność intelektualna (nie dotyczy typów: IV i VI).
Typy mukopolisacharydoz:
I H – zespół Hurler
I S – zespół Scheiego
I S-H – zespół Hurler-Scheie’go
II A – zespół Huntera (postać ciężka)
II B – zespół Huntera (postać łagodna)
III A – zespół Sanfilippo typu A
III B – zespół Sanfilippo typu B
III C – zespół Sanfilippo typu C
III D – zespół Sanfilippo typu D
IV A – zespół Morquio typu A
IV B – zespół Morquio typu B
VI – zespół Maroteaux-Lamy’ego
VII – zespół Sly’a
IX – zespół Natowicza
Do rozpoznania mukopolisacharydozy niezbędne jest stwierdzenie objawów klinicznych oraz badanie mukopolisacharydów w moczu. U osób chorych obserwuje się zwiększone wydalanie mukopolisacharydów/glikozaminoglikanów z moczem. W niektórych przypadkach możliwe jest badanie aktywności enzymów w osoczu lub leukocytach. Potwierdzeniem diagnozy jest wynik badania genetycznego. Możliwe jest przeprowadzenie diagnostyki prenatalnej, jeśli znana jest mutacja powodująca chorobę w danej rodzinie.
Możliwości leczenia
Na chwilę obecną nie jest znane leczenie przyczynowe dla mukopolisacharydoz. Dziecko powinno zostać objęte opieką wielospecjalistycznego zespołu lekarzy i terapeutów (pediatra, specjalista od chorób metabolicznych, neurolog, kardiolog, okulista, neurolog, ortopeda, psycholog, logopeda, fizjoterapeuta, terapeuta zajęciowy itd.). Postępowanie medyczne polega na łagodzeniu objawów i wzmacnianiu samodzielności pacjentów (np. operacje przepuklin, korekcje wad szkieletowych, leczenie antyarytmiczne, wsparcie układu oddechowego i inne według potrzeb).
Dostępne są terapie enzymatyczne dla poszczególnych typów mukopolisacharydoz:
- galsulfaza (Naglazyme) dla zespołu Maroteaux-Lamy’ego,
- laronidaza (Aldurazyme) dla zespołu Hurler, zespołu Scheie’go oraz zespołu Hurler-Scheie’go,
- idursulfaza (Elaprase) dla MPS III,
- elosufaza alfa (Vimizin) dla MPS IVA.
W niektórych przypadkach (np. MPS II) rozważany jest przeszczep szpiku kostnego. Nie spełnił jednak oczekiwań, gdyż aktywność enzymatyczna ulegała wyraźnemu osłabieniu. Przeszczep może złagodzić objawy, ale nie wpłynie na ich całkowite wyeliminowanie. Przeszczep szpiku okazał się zupełnie nieskuteczny w MPS III i IV.
Warto wspomnieć, że trwają także badania nad terapią z wykorzystaniem genisteiny dla pacjentów z zespołem Sanfilippo. Genisteina jest izoflawonem pochodzącym z nasion roślin bobowatych jak np. soja. Według polskich naukowców związek ten, stosowany w określonej dawce może zmniejszać akumulowanie się glikozaminoglikanów w organizmie.
Przeżycie u pacjentów z mukopolisacharydozami zależy od typu choroby, rozmiaru mutacji i nasilenia wad towarzyszących. Z uwagi na zajęcie procesem chorobowym wielu narządów, układu oddechowego i serca, długość życia jest skrócona. W przypadku zespołu zespołu Hurler, dzieci zwykle dożywają 10. roku życia. U osób z zespołem Scheie’go obserwuje się normalną długość życia, a w postaci pośredniej Hurler-Scheie’go przeżycie do wczesnej dorosłości. W zespole Sanfilippo długość życia jest bardzo zróżnicowana, ale większość pacjentów dożywa wieku młodzieńczego lub 20-30 lat. Osoby z cięższą postacią zespołu Morquio dożywają również około 20-30 roku życia, ale w postaciach lżejszych obserwowane jest dłuższe przeżycie. Większość dzieci z zespołem Sly’a żyje do wieku nastoletniego lub wczesnej dorosłości. U pacjentów z zespołem Huntera obserwuje się 10-20 letnie przeżycie, a w przypadku zespołu Maroteaux-Lamy’ego pacjenci rzadko dożywają 20. roku życia.
Może to Ci się spodoba
Jak zminimalizować ryzyko wystąpienia ataków padaczkowych?
Zaburzenia działania mózgu, których efektem jest utrata świadomości oraz drganie ciała nazywamy epilepsją. Mimo tego, że niebezpieczeństwo pojawienia się ataku potrafi bardzo mocno wpłynąć na codzienne życie chorych to przy
8 prostych działań, które wzmocnią twoje serce!
Zasila twój organizm, intensywnie reaguje na stresujące i emocjonujące chwile, każdego dnia pracuje tylko dla ciebie. O kim mowa? O twoim sercu, które nie narzeka na nadgodziny, nigdy nie będzie
Kiedy sen nie nadchodzi sam
Bezsenność to jedna z najbardziej uciążliwych i niebezpiecznych dysfunkcji ludzkiego organizmu. Jedyny czas w ciągu doby, który w całości jest przeznaczony na odpoczynek i regenerację wszystkich narządów i układów, niezbędnych
Kaszel mokry a suchy – najważniejsze różnice
Kaszel może być objawem infekcji, jak również chronicznych chorób układu oddechowego. W skutecznej terapii kaszlu bardzo ważne jest rozpoznanie jego rodzaju. Jak rozróżnić kaszel suchy i mokry? Co powoduje oba
Czym jest zespół Lennoxa – Gastauta?
Zespół Lennoxa – Gastatua jest zespołem padaczkowym o ciężkim przebiegu, zapadalność na który szacuje się na 1:1000 000 rocznie. Określenie to stosuje się w odniesieniu to niejednorodnych encefalopatii padaczkowych cechujących
Zastosowanie kołder obciążeniowych u osób w podeszłym wieku
Osoby w podeszłym wieku, to takie mające różne problemy zdrowotne, które bardzo często cierpią na bardzo silne bóle, związane z tymi dolegliwościami. Dobra kołdra, to taka która daje ciepło, a
Czym jest dystymia? Przyczyny, objawy i leczenie dystymii
Dystymia to przewlekła depresja o niewielkim nasileniu objawów, która u dzieci i młodzieży utrzymuje się przez co najmniej rok, u dorosłych natomiast, przez minimum dwa lata. Jest ona równoznaczna z
Galaktozemia – zaburzenie metabolizowania cukru mlecznego
Galaktozemia jest wrodzonym zaburzeniem metabolicznym, które polega na braku zdolności organizmu do przetwarzania cukru mlecznego, czyli galaktozy. Choroba występuje rzadko, a jej objawy są widoczne już we wczesnym okresie życia,
Bezsenność jako objaw choroby
Wydłużający się czas zasypiania, częste budzenie się lub wstawanie zdecydowanie zbyt wcześnie to pierwsze sygnały ku temu, że możemy mieć problem z bezsennością. O ile takie rzeczy dzieją się wtedy,
Jak wygrać z lenistwem i pokochać aktywność fizyczną?
Chęć zmiany swojego wyglądu oraz wejście na ścieżkę zdrowego trybu życia to zawsze decyzja godna pochwały. Wprowadzenie diety jest nie lada wyzwaniem, ale w niektórych przypadkach to jednak aktywność fizyczna
Objawy, rozpoznanie i leczenie anginy u dzieci – poradnik
Angina jest chorobą, którą wywoływać mogą zarówno wirusy, jak i bakterie. Do typowych jej objawów zalicza się gorączkę, uczucie osłabienia i ból gardła. Anginę wywołują między innymi rynowirusy i wirus
Kempingi nad jeziorem – pozwól naturze stać się Twym domem
Wyobraź sobie, że Twój sen przerywa śpiew ptaków i powiew rześkiego wiatru znad jeziora… To właśnie tak wyglądają poranki na kempingach w północnych Włoszech. Oto kilka propozycji wypoczynku pośród różnorodnych
Jakość snu, a terapia w ADHD
Sen jest nam niezbędny do regeneracji naszego organizmu i jego prawidłowego funkcjonowania. Bez odpowiedniej dawki odpoczynku bardzo szybko doczekamy się zdrowotnych konsekwencji, chociażby w postaci obniżonej odporności czy problemów ze
Stan padaczkowy
W leczeniu stanu padaczkowego kluczową rolę odgrywa eliminacja prawdopodobnej jego przyczyny. Równie ważne jest farmakologiczne jego przerwanie, a także ochrona podstawowych parametrów życiowych i ich obserwacja. Zadbać należy tutaj o
Jak osiągnąć spokojny sen? Kilka sposobów na walkę z bezsennością
W przypadku problemów ze snem często odruchowo sięgamy po środki farmaceutyczne. Istnieją jednak bezpieczniejsze i równie skuteczne sposoby radzenia sobie z bezsennością. Kłopoty z zaśnięciem, częste wybudzanie się w nocy,
2 komentarze
Ewelina
22 czerwca, 12:21Kaśka80
22 czerwca, 13:22