Choroba Taya-Sachsa (postać niemowlęca)
Choroba Taya-Sachsa to bardzo rzadko występująca w populacji ogólnej choroba spichrzeniowa. W jej przebiegu dochodzi do nieprawidłowego gromadzenia się gangliozydu GM2 komórkach mózgowych, co doprowadza do zaburzeń rozwojowych i neurologicznych. Charakterystyczny jest także objaw czerwonej wisienki na siatkówce oka, widoczny w badaniu dna oka. Wyróżnia się trzy postaci choroby: niemowlęcą, młodzieńczą i dorosłych. Najcięższy przebieg i najbardziej niekorzystne rokowanie opisano w postaci niemowlęcej. Na chwilę obecną nie ma żadnej skutecznej metody leczenia choroby. Postępowanie jest objawowe i paliatywne.
Epidemiologia i przyczyny
Choroba Taya-Sascha występuje z rozpowszechnieniem 1 : 320 000 urodzeń. Warto wiedzieć, że częściej dotyczy osób ze społeczności hermetycznych, jak Żydzi Aszkenazyjscy, Cajunowie z Luizjany czy też Amisze. W społecznościach tych z uwagi na niedopuszczanie do „mieszania się krwi” z populacjami spoza ich kręgu, dochodzi do zawierania małżeństw osób spokrewnionych np. między kuzynostwem. Dzięki edukacji, profilaktyce oraz badaniom przesiewowym nosicieli zmniejszono częstość występowania choroby w tych populacjach. Do czasu gdy nie były one wdrożone, rozpowszechnienie choroby Taya-Sachsa w populacji Żydów Aszkenazyjskich wynosiło 1:3600 urodzeń, a nosicielstwo wariantu patogennego genu HEXA: 1:30.
Przyczyną choroby Taya-Sachsa jest mutacja genu HEXA. Zawiera on instrukcje dla prawidłowego wytwarzania enzymu o nazwie beta-heksoamindaza A, której zadaniem jest rozkładanie gangliozydu GM2 w lizosomach komórkowych. Lizosomy to małe organella komórkowe, w których zachodzi proces trawienia i recyklingu wewnątrzkomórkowego. Mutacja genu HEXA doprowadza do wytwarzania bardzo małych ilości lub całkowitego niedoboru enzymu, co skutkuje gromadzeniem się substancji tłuszczowej, którą jest gangliozyd GM2, w lizosomach. Spichrzanie gangliozydu GM2 uszkadza komórki (w tym przypadku nerwowe), co obserwowane jest w objawach chorobowych.
Mutacja HEXA dziedziczona jest w sposób autosomalny recesywny, co oznacza, że dziecko otrzymuje od rodziców – bezobjawowych nosicieli – po jednej kopii zmutowanego genu. Zatem, istnieje statystyczne 25-procentowe ryzyko odziedziczenia choroby, 25% szans na urodzenie dziecka bez wadliwego genu oraz 50-procentowe ryzyko odziedziczenia od jednego z rodziców mutacji, co będzie skutkowało bezobjawowym nosicielstwem mutacji genu HEXA. Niestety bezobjawowy nosiciel mutacji będzie przekazywał taki gen na swoje potomstwo.
Objawy i diagnostyka
Postać niemowlęcą choroby Taya-Sachsa charakteryzuje ciężki przebieg, spowodowany bardzo niską aktywnością lub nawet brakiem enzymu HEXA w leukocytach i fibroblastach skóry. Pierwsze objawy są obserwowane między 2. a 6. miesiącem życia i obejmują one:
- nadwrażliwość na dźwięki oraz nadmierną reakcję przestrachu na nagły hałas,
- apatiE i drażliwość,
- osłabienie mięśni szkieletowych, obniżone napięcie mięśniowe,
- zrywania mięśni oraz drżenia mięśniowe,
- objaw czerwonej wisienki w badaniu dna oka (prześwitujące przez uszkodzoną siatkówkę naczynia krwionośne błony naczyniowej oka),
- szybką progresję choroby do ciężkiej niepełnosprawności intelektualnej i fizycznej (po około 8.-10. miesiącu życia zaburzenia rozwoju psycho-ruchowego, regresja rozwoju, mimowolne skurcze mięśni, napady drgawkowe, spastyczność, brak kontaktu wzrokowego, utrata wzroku, utrata słuchu, oczopląs, wielkomózgowie, znaczna hipotonia mięśniowa, niedowłady, spastyczność, brak reakcji na otoczenie, dezorientacja i demencja)
- około 3.-5. roku życia organizm dziecka jest wyniszczony; występuje bardzo duże ryzyko wystąpienia niewydolności oddechowej oraz powikłań zagrażających życiu, które doprowadzają do śmierci w okresie wczesnego dzieciństwa.
W badaniu aktywności enzymu beta-heksoaminidazy A stwierdza się jej brak lub śladową aktywność w leukocytach i fibroblastach skóry. Potwierdzeniem diagnozy jest pozytywny wynik badania genetycznego, czyli obecność mutacji patogennych genu HEXA. Dziecko wymaga konsultacji z genetykiem, neurologiem, pediatrą zajmującym się chorobami metabolicznymi, okulistą, audiologiem oraz specjalistą medycyny paliatywnej.
Możliwości leczenia
Dziecko z chorobą Taya-Sachsa wymaga całodobowej troskliwej opieki, ukierunkowanej na poprawę jakości życia i minimalizowanie jego cierpienia. Postępowanie jest objawowe: polega na łagodzeniu objawów choroby np. leczenie przeciwdrgawkowe, terapia bólu, a także wspomagające, które obejmuje zapobieganie niedożywieniu, odwodnieniu oraz zakażeniom układu oddechowego.
Na chwile obecną choroba jest niewyleczalna. Dotychczas badane terapie jak np. enzymatyczna terapia zastępcza, przeszczep szpiku kostnego i inne, nie przynosiły oczekiwanych efektów. Duże nadzieje pokłada się w terapii genowej oraz chaperonowej – z wykorzystaniem tzw. białek opiekuńczych.
Może to Ci się spodoba
ADHD. Jak wspierać leczenie w domu?
Obok farmakoterapii i psychoterapii warto wypróbować dodatkowe metody łagodzące objawy zespołu hiperkinetycznego, ADHD. Jednym z takich sposobów jest dostarczanie organizmowi składników naturalnych, które minimalizują dolegliwości związane z ADHD. Takie działanie
Dziecko i stres
Problemy wychowawcze mogą pojawić się naprawdę z wielu powodów. Rodzice powinni być czujni na każdym kroku. Wystarczy bowiem z pozoru jedna niewinna sytuacja, aby okazało się, że do tej pory
Jak zaprogramować w dziecku zdrowe nawyki żywieniowe?
Każdy rodzic pragnie szczęśliwego i zdrowego życia dla swojej pociechy. Niektórzy jednak zatracają się w tym, co dla malucha najlepsze, jeżeli chodzi o jego żywienie. A przecież największym prezentem, jaki
Zespół Tourette’a – na czym polega i jak wygląda leczenie?
Nerwowe powtarzanie tej samej czynności, niekontrolowane tiki, wulgarne przekleństwa rzucane w przestrzeń lub do konkretnej osoby. Podskakiwanie, powtarzalne grymasy, dotykanie innych osób. To jedne z najczęstszych objawów zespołu Tourette’a. Pojawiają
O syndromie „tylko mama to zrobi”
Kurczowe trzymanie się rodziców jest zachowaniem bardzo często występującym u dzieci w wieku przedszkolnym. To etap w życiu większości maluchów, dlatego nie ma powodów do obaw. Jest to jednak argument
Ataksja, czyli niezborność ruchowa – Przyczyny, objawy i leczenie
Ataksja jest zaburzeniem ruchowym, które polega na występowaniu trudności w płynnym wykonywaniu ruchów ciała, przy zachowanej sile mięśniowej. Zaburzeniu ulega koordynacja pracy mięśni, czyli właściwego współdziałania określonych grup mięśniowych, co
Zaburzenia integracji sensorycznej. Jak je rozpoznać?
W Polsce zaburzenia integracji sensorycznej są znane od lat 90, choć na świecie diagnozuje się je od lat 60. Co należy o nich wiedzieć? Integracja sensoryczna to umiejętność odbierania i
Objawy udaru niedokrwiennego mózgu
Udary niedokrwienne mózgu stanowią jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności psycho-ruchowej. Obliczono, że co 2 sekundy jedna osoba na świecie przechodzi udar mózgu, a jedna na sześć osób doświadczy udaru w
Przyczyny, objawy i leczenie pieluszkowego zapalenia skóry
Pieluszkowe zapalenie skóry jest popularną dolegliwością dotykającą małe dzieci. Jej pojawianie się wiąże się z faktem, że delikatna skóra malucha jest nieustannie narażona na kontakt z czynnikami drażniącymi zawartymi w
Autyzm dziecięcy
Autyzm dziecięcy (syn. zespół Kannera, ang. childhood autism, łac. autismus infantum; F84.0) jest całościowym zaburzeniem rozwoju. Najczęściej jest rozpoznawany u dzieci, a jego rozpowszechnienie oszacowano na: 1: 1000 zdrowych dzieci. Uważa się że
Bezsenność u dzieci
Sen odgrywa szczególnie ważną rolę u najmłodszych dzieci, jako że jest niezbędny do ich fizycznego i psychicznego rozwoju. Problemy zasypianiem dotyczą w dużej mierze maluchów z problemami zdrowotnymi z pogranicza
Codzienność z ADHD
Według statystyk nawet 16% uczniów może cierpieć na zespół nadpobudliwości z deficytem uwag, popularnie nazywany ADHD. Jak wygląda ich życie? Zarówno dla dzieci z ADHD, jak i ich rodziców codzienność
Tylko mleko matki zapewnia optymalne odżywienie niemowlęcia
Odpowiednie odżywianie w ciągu trzech pierwszych lat życia kształtuje zdrowe nawyki żywieniowe na przyszłość, zapewnia prawidłowy rozwój dziecka i zapobiega wielu chorobom dietozależnym. Jedynym pokarmem, jaki zapewnia optymalne odżywienie malucha, jest mleko
Zespół obciążenia opiekuna
Doświadczenia związane z opieką nad osobą chorą mogą być nasycone pozytywnie i np. umożliwiać indywidualny rozwój opiekuna oraz nabycie nowych umiejętności, bądź też negatywnie, co odzwierciedla zjawisko obciążenia, określanego często
Rodzina, szkoła i poza domem. Jak pomóc dziecku z zespołem Touretta
Zespół Tourette’a rzadko kiedy posiada nasilone objawy. Jeśli chodzi więc o te o mniejszej intensywności, chorym nie podaje się środków farmakologicznych. Wystarczająca okazuje się psychoterapia, terapia behawioralna, ale przede wszystkim
8 komentarzy
Nikodem
08 czerwca, 18:50Bastek. 99
10 czerwca, 10:27Patryk11
11 czerwca, 10:58Eryk
13 czerwca, 21:41Filip_W
15 czerwca, 10:29Miriam
22 czerwca, 13:30naomii
16 czerwca, 14:01Igor.K
18 czerwca, 15:03