Co to jest padaczka? Napady padaczkowe – Objawy, diagnostyka i leczenie.
Padaczka (łac. epilepsia, ang. epilepsy) to tendencja do występowania nawracających napadów. Napadem padaczkowym określamy zespół objawów neurologicznych polegający na nieprawidłowych ruchach ciała, które są efektem zrywań mięśniowych, drgawek i prężeń bądź też krótkotrwałych epizodów „wyłączenia świadomości”. Napady te są wynikiem wyładowań bioelektrycznych w ognisku padaczkowym i na ogół towarzyszą im zmiany w zapisie elektroencefalograficznym.
Padaczka nie może zostać zdiagnozowana po przebyciu jednego podejrzanego napadu. Należy wyjaśnić jego przyczyny jak np. gorączka lub niedocukrzenie. Rozpoznanie padaczki stawia się po wystąpieniu drugiego napadu, niedługo po pierwszym (w okresie od kilku do kilkunastu miesięcy). Każdy napad – drgawkowy i niedrgawkowy np. nieświadomości, powinien być skonsultowany przez lekarza neurologa.
Dane epidemiologiczne
Częstość zapadania na padaczkę wynosi około 50-70 / 100 000 osób na rok, a 1 osoba na 200 będzie miała czynną padaczkę. Pierwszy w życiu napad najczęściej dotyczy małych dzieci oraz osób starszych. W Polsce z powodu padaczki cierpi 1% populacji, czyli około 400 tysięcy osób.
Ognisko padaczkowe
Jest to skupisko nieprawidłowo nadpobudliwych komórek nerwowych w określonym obszarze mózgu. Wyróżnia je wysoka częstotliwość wyładowań bioelektrycznych. Nadpobudliwość ta zwykle jest okresowa. Wyrazem aktywnego ogniska jest napad padaczkowy. Rodzaj napadu zależy od lokalizacji ogniska, a wyładowania są widoczne w zapisie elektroencefalogramu (EEG), choć też nie zawsze.
Napady padaczkowe
Wyróżniamy napady uogólnione (drgawki całego ciała) lub częściowe (np. drżenia jednej kończyny lub tylko palca). Ponadto napady mogą dotyczyć jedynie zaburzeń świadomości (częściowa lub całkowita utrata świadomości) bądź manifestować się niewłaściwą percepcją zmysłową (nieprawidłowości związane z interpretacją bodźców smakowych, zapachowych, słuchowych i wzrokowych niewynikające z konkretnej przyczyny). Pojawiają się nagle i nie trwają długo. Napady mogą występować pojedynczo lub współistnieć. Niekiedy wyglądają jak specyficzne dla danej osoby zmiany w zachowaniu, przez co nie będą zwracały uwagi i mogą pozostać nierozpoznane.
Opisując napad padaczkowy warto posłużyć się schematem uwzględniającym:
- szybkość wystąpienia określonego zachowania/ruchu (napad nagły, niespodziewany),
- czas trwania napadów (na ogół krótki),
- powtarzalność takich stanów (występuje pojedynczo, powtarza się często w ciągu dnia/raz na tydzień/kilka razy w miesiącu),
- przyczyny zaistniałego zachowania/ruchu (najczęściej bez przyczyny).
Przyczyny napadów padaczkowych
W zależności od wieku, przyczyny padaczki możemy podzielić na:
- występujące u dzieci i młodzieży (niedotlenienie i wynaczynienie okołoporodowe, urazy głowy, zapalenie mózgu i choroby uwarunkowane genetycznie; często towarzyszy mózgowemu porażeniu dziecięcemu i może się pojawić u dzieci z autyzmem),
- występujące u dorosłych do 60. roku życia (urazy mózgu, wolno narastające guzy ośrodkowego układu nerwowego, stwardnienie rozsiane, stwardnienie hipokampa oraz malformacje, czyli nieprawidłowe zmiany naczyniowe,
- występujące u osób po 60. roku życia (udary mózgu, choroby neurozwyrodnieniowe jak demencja i stwardnienie rozsiane; ponadto guzy i urazy mózgu).
- pozostałe przyczyny: choroby metaboliczne i niedobory pierwiastkowe oraz parazytozy.
Klasyfikacja padaczek
Podział padaczek w oparciu o zmodyfikowaną i skróconą klasyfikację padaczek według Międzynarodowej Ligi Przeciwpadaczkowej:
Uogólnione padaczki i zespoły padaczkowe:
- Idiopatyczne z początkiem związanym z wiekiem
- dziecięca padaczka z napadami nieświadomości
- młodzieńcza padaczka miokloniczna (zrywania mięśniowe)
- padaczka z napadami toniczno(silny skurcz ciała)-klonicznymi(drgawki) okresu budzeniaObjawowe i kryptogenne:
- zespół Westa
- zespół Lennoxa-Gastauta
- padaczka z mioklonicznymi zapadami nieświadomościObjawowe:
- encefalopatia miokloniczna – do napadów ruchowych, ogniskowych, uogólnionych, tonicznych lub klonicznych, wcześniej dołączają się mioklonie; rozwój psychoruchowy jest opóźniony, występują również inne zaburzenia neurologiczne
Ogniskowe padaczki i zespoły padaczkowe:
Idiopatyczne z początkiem związanym z wiekiem:
- padaczka Rolanda (rolandyczna)
- padaczka związana z czytaniem
Objawowe: padaczka z napadami prostymi, częściowymi złożonymi lub wtórnie uogólnionymi, pochodzącymi z jakiejkolwiek części kory:
- padaczka czołowa
- padaczka z płata ciemieniowego
- padaczka z płata skroniowego
- padaczka z płata potylicznego
- padaczka częściowa ciągła, czyli zespół Kożewnikowa (jest skutkiem kleszczowego zapalenia mózgu, lekooporna, a objawia się napadami prostymi, potem częściowymi i wtórnie uogólnionymi, występuje też niedowład połowiczy i deficyty intelektualne)
- zespoły charakteryzujące się specyficzną aktywacją
Nieokreślone padaczki i zespoły padaczkowe:
- z napadami uogólnionymi i ogniskowymi:
- padaczka z ciągłą czynnością iglica-fala podczas snu
- napady noworodków
- nabyta afazja padaczkowa (zespół Landaua-Kleffnera)
- napady bez wyraźnych cech uogólnionych i ogniskowych
Diagnostyka padaczki
W procesie diagnostycznym padaczki, szczególne znaczenie ma wywiad lekarski i badanie neurologiczne. Kluczowe okazują się także szczegółowe opisy napadów uzyskane od świadków zdarzenia. W zależności od potrzeb pacjent jest następnie kierowany na badania: elektroencefalograficzne (EEG), rezonans magnetyczny głowy lub tomografia komputerowa, a ponadto elektrokardiogram (EKG) i badania biochemiczne krwi w celu wykrycia innych przyczyn drgawek.
EEG jest podstawowym badaniem w diagnostyce padaczki i polega na rejestrowaniu czynności bioelektrycznej mózgu, co jest widoczne oraz zapisane w postaci charakterystycznych fal. Badanie jest nieinwazyjne i nie sprawia bólu, lecz wiąże się z dyskomfortem długotrwałego przebywania w bezruchu. Należy mieć jednak na uwadze, że brak zmian w zapisie EEG przy trwającym napadzie nie wyklucza padaczki i odwrotnie – zmiany w EEG bez objawów chorobowych nie przesądzają o tym rozpoznaniu. Standardem diagnostyki jakichkolwiek chorób napadowych, powinno być wykonywanie video-EEG, które polega na jednoczesnym rejestrowaniu fal mózgowych i obrazu pacjenta (korelacja zmian w EEG z pojawiającym się napadem).
Leczenie padaczek
Istnieje duża szansa na farmakologiczne opanowanie napadów padaczkowych. Niestety nie leczą one przyczyny napadów, ale pozwalają je długotrwale kontrolować. Dobór leku powinien uwzględniać jak największą skuteczność przy minimum efektów ubocznych. Zależy również od rodzaju padaczki i stanu pacjenta (choroby współistniejące).
Dawkowanie leków ustala neurolog, najlepiej specjalizujący się w leczeniu padaczek (epileptolog). Początkowo stosuje się niskie dawki jednej substancji, a w miarę upływu czasu – zwiększa się ją. Jeśli takie leczenie jest nieskuteczne – zmienia się lek lub wdrażany jest drugi (a nawet więcej). Skuteczność leczenia zależy od umiejętnie dobranego leku oraz skrupulatności w jego przyjmowaniu (stałe pory, niepomijanie dawek). Nie wolno samodzielnie modyfikować pór przyjmowania i dawek leków, gdyż może to doprowadzić do wzmożenia napadów drgawkowych oraz wystąpienia stanu padaczkowego. Stan padaczkowy to przedłużający się napad padaczkowy lub pojawiające się w niedługim czasie kolejne napady, pomiędzy którymi pacjent nie odzyskuje przytomności. Wymaga pilnego leczenia w szpitalu, zwykle na oddziale intensywnej terapii.
U niektórych pacjentów nie udaje się opanować padaczki farmakologicznie. Mówimy wówczas o padaczce lekoopornej. W takim przypadku proponuje się pacjentom leczenie operacyjne (zniszczenie ogniska padaczkowego), stymulację nerwu błędnego (wymaga wszczepienia specjalnego stymulatora drażniącego nerw błędny u osób powyżej 12. roku życia, przez co hamowana jest czynność napadowa), dietę ketogenną (wprowadzenie diety bogatotłuszczowej ubogocukrowej po osiągnięciu stanu ketozy – co musi odbywać się w szpitalu) oraz terapię z wykorzystaniem oleju CBD (czyli „medycznej marihuany„).
Warto też unikać czynników indukujących napad padaczkowy, do których zaliczamy:
- alkohol,
- migoczące światło,
- czytanie,
- zmęczenie,
- brak snu,
- stres,
- infekcje,
- kąpiel w gorącej wodzie.
Może to Ci się spodoba
Mukopolisacharydozy – Co to jest i jak leczyć?
Mukopolisacharydozy (ang. Mucopolysaccharidoses, MPS) to grupa dziedzicznych zaburzeń metabolizmu mukopolisacharydów (długołańcuchowych cząsteczek cukrowych należących do grupy glikozaminoglikanów – GAG), spowodowanych mutacjami różnych genów. Zwykle są przekazywane w sposób autosomalny recesywny.
Nadczynność tarczycy – co to jest, objawy, badania i leczenie
W dzisiejszych czasach choroby tarczycy są niezwykle powszechne. Dotykają one przede wszystkim kobiet. Mają wiele przyczyn i skutków, często nakładających się na siebie. Warto więc wiedzieć, jakie środki prewencyjne podjąć,
Czym jest zespół Lennoxa – Gastauta?
Zespół Lennoxa – Gastatua jest zespołem padaczkowym o ciężkim przebiegu, zapadalność na który szacuje się na 1:1000 000 rocznie. Określenie to stosuje się w odniesieniu to niejednorodnych encefalopatii padaczkowych cechujących
Objawy udaru niedokrwiennego mózgu
Udary niedokrwienne mózgu stanowią jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności psycho-ruchowej. Obliczono, że co 2 sekundy jedna osoba na świecie przechodzi udar mózgu, a jedna na sześć osób doświadczy udaru w
Zapalenie stawów – jak sobie z nim radzić?
Zapalenia stawów utrudniają poruszanie się, przez co znacząco obniżają jakość życia chorego. Obok osteoartrozy, są jedną z najczęstszych chorób będącą przyczyną niepełnosprawności i kalectwa. Istnieją różnorodne odmiany zapaleń stawów, które
Czym jest dystymia? Przyczyny, objawy i leczenie dystymii
Dystymia to przewlekła depresja o niewielkim nasileniu objawów, która u dzieci i młodzieży utrzymuje się przez co najmniej rok, u dorosłych natomiast, przez minimum dwa lata. Jest ona równoznaczna z
Zespół Tourette’a – na czym polega i jak wygląda leczenie?
Nerwowe powtarzanie tej samej czynności, niekontrolowane tiki, wulgarne przekleństwa rzucane w przestrzeń lub do konkretnej osoby. Podskakiwanie, powtarzalne grymasy, dotykanie innych osób. To jedne z najczęstszych objawów zespołu Tourette’a. Pojawiają
Choroba Niemanna-Picka – Objawy, przebieg, diagnoza i leczenie.
Choroba Niemanna-Picka, ang. Niemman-Pick disease, to rzadko występująca leukodystrofia, potocznie określana jako „dziecięcy Alzheimer”. Leukodysrofie to grupa zaburzeń istoty białej mózgu o charakterze postępującym, które manifestują się objawami neurologicznymi. W
Czy to zaburzenia integracji sensorycznej? Czyli na co zwracać uwagę
Rodzice najlepiej znają swoje dziecko, to fakt. Jednak jeżeli to nasza pierwsza pociecha, mimo wielu przeczytanych podręczników czy dobrych rad bliskich nam mam, nie mamy porównania z innymi dziećmi, więc
Dyssomnie u dzieci – co to takiego?
Problemy ze snem u dzieci podzielić można na trzy główne typy: dyssomnie, parasomnie oraz zaburzenia medyczno – psychiatryczne. Czym objawiają się pierwsze z nich? Główne objawy dyssomni Pierwotna nadmierna senność
Noworodek z zespołem Downa
W poprzednim tekście skupiliśmy się na wyglądzie oczu, ust, zębów oraz nosa niemowlaków z zespołem Downa. Czym jeszcze charakteryzują się maluchy cierpiące na trisomię 21 chromosomu? Uszy – w przypadku
Przyczyny, objawy i leczenie zespołu Tourette’a
Zespół Touretta jest wrodzonym zaburzeniem neurologicznym. Zwykle daje o sobie znać między 2 a 15 rokiem życia. Pierwszym zauważalnym objawem są tiki motoryczne twarzy. Wykrzywianie ust oraz mocne zaciskanie powiek
Gronkowiec złocisty – objawy zakażenia i leczenie
Gronkowiec złocisty jest bakterią, która może powodować poważne infekcje skóry i tkanek miękkich. Chociaż jest to bardzo powszechne, może być trudne do wykrycia i leczenia. W tym artykule omówimy objawy
Zaburzenia lękowe przy padaczce
Choć padaczka nie jest chorobą psychiczną, towarzyszą jej pewnego rodzaju zaburzenia psychiczne koniecznie konsultacji lekarskiej. Do najczęściej spotykanych należą: zaburzenia lękowe, psychozy, nadmierna impulsywność, ale też zaburzenia uwagi czy zachowania
Czym są parasomnie?
Zaburzenia snu u dzieci podzielić można na trzy główne typy – parasomnie, dyssomnie oraz zaburzenia medyczno – psychiatryczne. W poniższym tekście skupimy się na pierwszym z nich. Główne objawy parasomni
3 komentarze
Daniela
03 grudnia, 12:26Daniel
18 grudnia, 14:28Kalina
27 grudnia, 21:05